Afgedankte koelkasten uit Nederland verdwijnen via het illegale circuit naar landen als Ghana en Nigeria. De waardevolle metalen komen bij ons terug, het afval blijft achter in Afrika. De provincie Drenthe besloot gebruik te maken van haar mogelijkheid om in te grijpen.

Giftige stoffen

Burgers kunnen hun oude koelkasten, televisies en andere ‘e-waste’ wegbrengen naar bijvoorbeeld de gemeente, of laten ophalen door witgoedbedrijven. Die gemeenten en witgoedbedrijven zijn verplicht  het oude witgoed in te nemen. Zij laten het ophalen door bedrijven die bevoegd zijn om het te verwerken. Die bedrijven doen dat zodanig dat de giftige stoffen die er nog in zitten, niet vrijkomen. Voor deze zorgvuldige verwerking betaalt de consument bij aanschaf van elektronische apparaten een recyclingsbijdrage.

Illegaal circuit

In sommige gevallen verdwijnt e-waste echter naar een illegaal circuit, soms zonder dat witgoedhandelaren of eigenaren van een kringloopwinkel dat in de gaten hebben. Bedrijven hebben interesse in e-waste, omdat er in landen als Ghana flink aan e-waste verdiend kan worden. E-waste bevat namelijk waardevolle metalen, die veel opleveren als je vrijwel niets hoeft te betalen aan arbeids- en milieukosten. 

Ketentoezicht

De provincie Drenthe heeft de mogelijkheid hierop in te grijpen, en doet dat ook. De provincie is mede verantwoordelijk voor ketentoezicht en kan de juiste instanties bij elkaar brengen om deze illegale handel aan te pakken. Dat is nodig, omdat het netwerk van verantwoordelijke partijen nogal versnipperd is: gemeenten kunnen alleen handelaren controleren en IL&T alleen transport naar en export vanuit de haven. Zonder gezamenlijke aanpak is het moeilijk om deze handelaren op te sporen. Daarom heeft de provincie de gemeenten, die net als de provincie partner zijn in de Regionale Uitvoeringsdienst (RUD), op de urgentie van het probleem gewezen. De RUD kreeg de opdracht om de witgoedketen te controleren. 

Ontmaskerd

De RUD bezocht vervolgens de Drentse kringloopzaken om te bekijken wat er binnen kwam en waar spullen naartoe werden afgevoerd. Uiteindelijk is er één bedrijf, midden in een woonwijk in Deventer, door justitie en de politie ontmaskerd. Dat bedrijf verscheepte e-waste naar Ghana. Hoewel Deventer in Overijssel ligt, waren het Drentse handelaren die hun e-waste daarheen brachten, vele containers vol. Al die tussenhandelaren zijn stilgelegd, waarmee deze aanvoerstroom naar Ghana is opgedroogd.